Αρχαίο τείχος "Δέμα" και πύργος του Δέματος

Tο αρχαίο τείχος «ΔΕΜΑ», βρίσκεται 2,5 χιλιόμετρα περίπου δυτικά των Άνω Λιοσίων.

Η ονομασία που του έχει αποδοθεί είναι νεώτερη, γιατί μοιάζει να ¨δένει¨ το όρος Αιγάλεω με την Πάρνηθα, καθώς εκτείνεται από τους βόρειους πρόποδες του Αιγάλεω έως τους νότιους της Πάρνηθας σε συνολικό  μήκος 4.360μ. 

Αποτελείται από πελεκητούς ογκώδεις λίθους και για το μήκος, το μέγεθος και την τέχνη του ήταν αληθινό μεγαλούργημα. Η στρατηγική θέση του, η τοιχοδομία του, η κατασκευή του,  έχει προβληματίσει κατά καιρούς τους ερευνητές, τόσο για το σκοπό που εξυπηρετούσε, όσο και για τη χρονολόγησή του. Απ' όλες τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί, η γενικότερα αποδεκτή είναι ότι πρόκειται για αμυντικό τείχος των Αθηναίων, που έφραζε το πέρασμα μεταξύ των δύο ορεινών όγκων με σκοπό την καθυστέρηση της προέλασης ενός εχθρικού στρατού από την Πελοπόννησο προς την Αθήνα και κατασκευάστηκε τον 4ο αι. π. Χ. 

Με το τείχος σχετίζεται ο «Πύργος» στο λόφο Πυργάθι (4ος - 3ος αι. π. Χ. με δεύτερη φάση στα 338 -335 π.Χ) του οποίου σήμερα σώζονται μόνο τα θεμέλια της κυκλικής βάσης του, όπως βλέπουμε παρακάτω στην φωτογραφία. Πρόκειται για πύργο-παρατηρητήριο, μια φρυκτωρία δηλαδή, που σκοπό είχε τον έλεγχο του περάσματος που έφραζε το τείχος "Δέμα". 
Επίσης, σημαντικό είναι και το πίσω τείχος, που κατασκευάστηκε τον 4ο αι. π. Χ. και ενίσχυε την άμυνα του Δέματος. Βρίσκεται ανατολικά, κοντά στο τείχος "Δέμα". 

Ναταλία, Δημήτρης, Κωνσταντίνος.